Vorige keer schreef ik al over onze nostalgie verzameling van Pol®, het beroemde stripbeertje uit Denemarken. Een andere verzameling van ons (Karin en ik) zijn de view master® kijkers en schijfjes.

Bij mij thuis hadden we vroeger wel zo’n kijker (viewer) maar bij Karin weer niet. Zo kon het gebeuren dat je bij vriendjes kwam die wel zo’n viewer hadden en je daar uren doorbracht met het bekijken van de schijfjes.

Een stukje historie.
Hoewel de techniek van de View Master® in 1938 werd uitgevonden bestond er al sinds 1838 de techniek van 3D afbeeldingen. Deze zogeheten stereoscopie techniek bestaat er uit dat je 2 plaatjes fotografeert waarbij het linkse plaatje net iets afwijkt van het rechtse plaatje.

Door middel van het kijken door een stereoscoop kijk je met beide ogen tegelijkertijd naar beide plaatjes waardoor er een illusie van diepte (3D) ontstaat. Er waren ook speciale stereoscopische camera’s verkrijgbaar.
In de 19de eeuw tot begin 20ste eeuw bleven deze stereoscopiekaarten populair maar dat verminderde snel door de komst van de bewegende film.

De View Master® kijker of viewer.
In 1938 dus bedacht William Gruber (een Amerikaan van Duitse afkomst) een systeem om stereofoto’s te bekijken. Deze stereofoto’s staan per paar op een schijfje en elk schijfje bevat 7 paren (in totaal dus 14 foto’s op een schijfje). Deze schijf wordt in de viewer gestoken en door middel van een hendel beweeg je de foto’s in de viewer (de schijf maakt een ronddraaiende beweging waardoor er telkens een ander paar tevoorschijn komt).

In het begin werden de viewers van het duurdere materiaal bakeliet gemaakt (bakeliet wordt gezien als de eerste synthetische kunststof). Hierdoor konden de viewers gemaakt worden op productielijnen hetgeen goedkoper was dan de (vaak houten) viewers voor de stereoscoopkaarten die vaak met de hand gemaakt waren. Later werden de viewers van het nog goedkopere plastic waardoor de viewers ook voor de gewone mensen betaalbaar werd.

Naast de eenvoudige handviewer (die je met de hand bediende, voor je ogen en tegen het licht gericht hield voor het beste resultaat) werden er ook elektrische handviewers gemaakt. Door een batterij in het apparaat te stoppen kon verlichting achter de plaatjes worden aangezet (een diffuse schijf voor egale verlichting) waardoor je de plaatjes ook in het donker kon bekijken. Ook werden er projectoren ontworpen om de foto’s van het schijfje op een wit doek of witte muur te kunnen projecteren. Hierdoor ontstond een soort 3D voorstelling die met het hele gezin te bekijken was.

Van de gemaakte viewers zijn met name de kunststof exemplaren (eind jaren 60 tot en met heden) nog volop te krijgen. Op Marktplaats® kun je vooral oudere exemplaren vinden voor prijzen van € 10,00 tot € 25,00. De bakelieten uitvoeringen kom je tegen voor prijzen vanaf € 50,00 en de elektrische handviewer (zeer sporadisch) voor prijzen vanaf € 100,00 euro. De projectoren kom je soms ook wel tegen. De prijzen hiervoor kunnen best hoog liggen, afhankelijk van het aanbod.

Tot 1966 werden deze viewers gemaakt door Sawyer’s, een fabriek uit de woonplaats van Gruber. In 1966 werd deze overgenomen door GAF (General Anilin And Film Corporation). Naast de viewers met schijfjes kom je soms ook nog wel eens viewers tegen met rechthoekige kaarten met foto’s. Deze vind je onder de naam Lestrade Simplex®. Hier zijn ook nog volop kaartjes voor te vinden maar wel veel minder de voor de originele view master®.

Naast de viewers waren er tot in de jaren ’70 ook nog stereocamera’s te koop, speciaal voor het maken van view master® foto’s. Bij deze camera’s werden ook stansapparaten geleverd zodat je de fotootjes kon uitstansen en in de daarvoor beschikbare schijfjes geschoven worden. Hierdoor kon je je eigen 3D setjes samen stellen.

De view master® schijven.
Uiteraard is een viewer leuk maar niet zonder de bijbehorende schijven (of schijfjes zoals ze vaak omschreven worden). Hier kun je er nog echt honderden van vinden op internet (marktplaats®, e-bay®). Soms vind je een schijfje voor nog geen € 0,50 (voor een los schijfje) en soms betaal je wel € 90,00 voor een compleet maar zeldzaam setje.

Een complete set bestaat meestal uit 3 schijfjes met elk 7 paren dus 21 paren in totaal. Zelfs op dit moment worden er nog schijfjes gemaakt met bijvoorbeeld Disney’s® Cars®, Pixar® animatiefilms etc. Het formaat van de fotootjes is overigens 10,5 mm x 11,7 mm

Educatief:
Een groot deel van de schijfjes die gemaakt zijn, met name in de jaren ’50, ’60 en ’70 hadden een educatieve inhoud. Zo konden de schijfjes foto’s bevatten van landen (Tunesië, Luxemburg, Zwitserland, Duitsland, de Verenigde Staten, Canada) of van bijzondere gebeurtenissen zoals de eerste maanlanding.

In 1973 kwam er een boek uit over oogchirurgie (Stereoscopic Atlas Of Ophthalmic Surgery Of Domestic Animals, door Harlan E. Jensen) met daarin 16 schijfjes en een opvouwbare viewer, speciaal bedoeld voor studenten (bron Wikipedia). In de tweede wereldoorlog werd de viewer ook gebruikt in Amerika door defensie om bij bepaalde opleidingen te ondersteunen. Ook kon men sets kopen over vissen, dieren en planten uit de wereld om ons heen.

Vermaak:
Naast het educatieve deel (dat in de loop der tijd steeds minder onderdeel uitmaakte van de beschikbare catalogus) bestond er ook een groot aanbod dat speciaal voor vermaak was bedoeld. Dit kon lopen van populaire series van t.v. tot en met filmspecials (denk aan series als Thunderbirds, Paulus de boskabouter, Fabeltjeskrant, Pippi Langkous en Heidi). Zoals je bij de foto’s kunt zien was er zelfs een setje van het beertje Pol te koop (lees hiervoor het vorige deel uit de reeks Nostalgie). Het educatieve is in de hedendaagse catalogus niet meer terug te vinden maar nog steeds kun je in winkels de (nieuwe) schijfjes vinden.

Verzamelen:
Zoals al gezegd, mijn vriendin en ik verzamelen view master® schijfjes en dan met name de oudere uitvoeringen. Een van onze setjes komt uit bijvoorbeeld 1957 (Zorro). We zoeken naar deze schijfjes op rommelmarkten, beurzen en op internet.

Helaas leert de tijd ons dat meer mensen op zoek zijn naar deze, destijds, immens populaire schijfjes. Dat drijft de prijs wel op, helaas. Zo kun je voor een compleet setje van 3 schijfjes, inclusief het bijbehorende mapje en boekje (in goede staat) zelfs € 15,00 – € 30,00 kwijt zijn en voor een bijzonder exemplaar, een heel zeldzame set bijvoorbeeld, soms wel bedragen van meer dan € 100,00!

Zover gaan wij (nog?) niet, voor ons is de sport om voor een klein bedrag een leuk setje te scoren. Dat houdt het leuk en spannend. En….hoe simpel en ouderwets deze view master® producten ons heden ten dage voor komen, ik denk dat de jeugd nog steeds betoverd zal raken door de magie van de 3D plaatjes.

Het bericht Nostalgie: deel 2 – View Master [blog] verscheen eerst op .

Een van die dingen die mij zeer aan mijn jeugd herinnert zijn de stripboeken over een beertje dat een boot bouwt en vele avonturen beleeft.

Het beertje Pol ziet in 1951 in Denemarken het licht onder de naam Rasmus Klump en verschijnt vanaf 1958 ook in Nederland. Het is de creatie van Carla Hansen (schrijfster, 19-9-1906 – 6-12-2001) en Vilhelm Hansen (tekenaar, 6-5-1900 – 3-12-1992).
De eenvoud van de tekeningen en de kracht van de korte verhaaltjes (meerdere avonturen in 1 stripalbum) zijn onmiskenbaar de grote kracht achter de strip.

De eerste reeks, die ik voor het gemak de Oranje Reeks noem (vanwege de oranje band die links en onder op de omslag voorzijde te zien is), bevat zogeheten tekststrips. Dit fenomeen is vooral bekend uit de krant. Een tekening met daaronder de tekst die betrekking heeft op de tekening erboven. In dit geval wordt in de tekst, door middel van het hoofd van het karakter af te beelden aangegeven wie er praat.

Terwijl de Oranje Reeks nog loopt (stevige kartonnen omslag, tekst en tekeningen zijn omrand door pasteltinten geel, roze en blauw) begint er een reeks te lopen (Rode Reeks, herkenbaar aan de rode rechthoek links boven aan de omslag voorzijde). Deze reeks bevat dezelfde verhalen als de Oranje reeks maar de omslag is wat minder stijf, wel blijven de pasteltinten langs de zijkanten van de bladzijden.

Na deze twee reeksen verandert het karakter van de tekststrip in een ballonstrip. Deze reeks (Witte Reeks) bevatten deels nieuwe tekeningen, veel nieuwe of veranderde teksten en, grootste verschil, de teksten staan nu in ballonnetjes, zoals we gewend zijn van stripboeken.

Let bij de tekst ook eens op foto A en foto B. Plaatjes zijn vrijwel identiek maar de teksten zijn heel anders. Hoewel ze hetzelfde bedoelen is het woordgebruik moderner.

Deze reeks heeft andere titels zodat het een hele nieuwe reeks lijkt maar deel 1 heet hier Pol wordt Kapitein terwijl het bij de Oranje en Rode reeksen Pol bouwt een boot heet. Bij het verzamelen kan dit verwarring opleveren, zeker als je enkel de eerste Oranje reeks wil verzamelen. Het kan dan lijken of je boeken mist die later zijn uitgekomen maar dat is niet zo.

Tot slot is er sinds de jaren 10 van deze eeuw opnieuw aanbod van de reeks. Wederom met een oranje band aan de linkerzijde (onderaan niet meer). Zoals ook bij de Witte reeks zijn hier geen pasteltinten meer te vinden aan de zijkanten van de bladzijden.

Er is nog een groot verschil. De teksten zijn nu van Thierry Capezzone en de tekeningen van Per Sanderhage. De inkleuring wordt verzorgd door Yel Zamor. Het zijn overigens ook ballonstrips.

Hoewel de sfeer nog altijd die van gemoedelijkheid is en Pol de slimme beer die overal wel wat op weet heeft de reeks nu een meer stripachtig karakter waar het voorheen echt “aaibaarheid” was wat de reeks zo leuk maakte.

Zoals gezegd, wij halen veel van deze strips (mijn verzameling telt inmiddels 33 stuks) uit kringloopwinkels en rommelmarkten (alleen “Pol en de vulkaan” hebben we nieuw gekocht). Bij Bol.com kun je ook nog exemplaren bestellen (nieuw en gebruikt).

Naspeuren leverde op dat er ook animatiefilmpjes zijn gemaakt. In het Deens (met een enkele die vertaald is naar het Nederlands) van de oude reeks met een heerlijke jaren 70 uitstraling en in het Nederlands is zelfs de DVD te krijgen Beertje Pol. Deze dvd bevat nieuwe animaties maar is desondanks erg leuk om te zien.

Vooral de wat kleinere kinderen die wel al goed kunnen lezen zal deze stripreeks aanspreken (en waarschijnlijk ook nog wel een aantal ouders die zich nog kunnen herinneren met dit boekje op de bank te hebben gezeten).

Het bericht Nostalgie: deel 1 – Pol [blog] verscheen eerst op .

Recensie
Oké, jij hebt natuurlijk meer dan 2 verschillende stemmingen, maar het is toch een leuke manier om te laten zien hoe het er voor staat: door één druk op het hoofd, draait het gezicht en zie je een andere gezichtsuitsdrukking.

Mighty Muggs zijn echte verzamelitems. Er zijn een heleboel verschillende superhelden, waardoor je een hele serie van bijvoorbeeld Marvel helden zoals Black Panther en Captain America kunt verzamelen. Maar ook fans van Star Wars komen aan hun trekken met bijvoorbeeld Yoda, Luke en Dath Vader.

Verder is er nog een verzamellijn met Transformers en ik vermoed dat er binnenkort nog veel meer leuke Mighty Muggs bij zullen komen. Een mooi cadeau voor Trotse Vaders (en voor zijn kinderen).

De verschillende Mighty Mugs bekijk / bestel je hier >>>>

Het bericht Mighty Muggs – jouw favoriete superheld geeft je stemming weer verscheen eerst op .

Wij kregen drie hele kleine doosjes en wisten niet wat er in zat. Er staat niets aan de buitenkant wat verraadt welke autootje er in zit! Dat maakt het dus extra spannend, zeker wanneer je ze wilt sparen.

Bij ons zat in ieder doosje een andere auto. We hebben dus een mooie start van een verzameling. De doosjes zelf kun je gebruiken als garage en daarmee kan al meteen gespeeld worden.

Opruimen is ook makkelijk: een garage-complex maken en de auto’s er in zetten. Ziet er nog leuk uit ook!

Kortom: leuk als klein cadeautje om mee te spelen. En zeker leuk om een grote verzameling van te hebben! Hieronder zie je een (Engelstalige) video waarin een heleboel verschillende autootjes te zien zijn:

Het bericht Tiny Tonka verscheen eerst op .

Dierentuinbezoeker Gerrit de Weerd schenkt hoofdverzorger Christiaan Luttenberg, één van Nederlands grootste dierentuinverzamelaars, woensdag 3 mei 2017 een zeldzame eierdop van Burgers’ Dierenpark Tilburg.

Christiaan Luttenberg, in het dagelijks leven hoofdverzorger van de Bush en Desert in het Arnhemse dierenpark Koninklijke Burgers’ Zoo, is privé een fanatiek verzamelaar van dierentuinmemorabilia en zijn verzameling is één van de grootste van Nederland. In zijn vrije tijd struint Christiaan Luttenberg regelmatig stad en land af op zoek naar nieuwe aanwinsten voor zijn collectie.

Zijn verzameling telt inmiddels ruim 65.000 items, afkomstig van dierenparken verspreid over de hele wereld. De collectie bestaat uit duizenden ansichtkaarten, honderden suikerzakjes, stickers en lucifermerkjes, duizenden entreekaartjes, tienduizenden gidsen en jaarverslagen, tienduizenden folders, honderden oude dia’s van dierentuinen over de hele wereld, originele dierentuinborden, maar ook glazen, bierpullen, vaantjes, stropdassen, herdenkingsmunten, asbakken, tegels, speelgoed, sleutelhangers en pindazakjes. Eén van de pronkstukken van Luttenberg is een originele pet van een kaartjescontroleur die bij de ingang van Carl Hagenbecks Tierpark in Hamburg stond.

Op naar Burgers’ Zoo dus, voor een gesprek met Christiaan Luttenberg. Mijn kinderen gingen mee en ook de beste vriendin van mijn oudste zoon was er bij. Eerst hebben we gezamenlijk een aantal “werelden” bezocht, waaronder Bush, Desert en Ocean. Daarna ging de tweeling “apenkooien” en de twee oudsten gingen de rest van Burgers’ Zoo bekijken.

Christaan Luttenberg heeft me door ons gesprek een heel ander beeld gegeven van het beroep van dierenverzorger in een dierentuin. Hij is zelf ‘per ongeluk’ bij Burgers’ Zoo terecht gekomen omdat hij een betaalde stage moest hebben voor zijn opleiding. Eigenlijk wilde hij in een kinderboerderij gaan werken, maar al vanaf 1993 werkt hij bij de Arnhemse Zoo. Inmiddels als hoofdverzorger van zowel Bush als Desert.

De verschillende werelden in Burgers’ Zoo zijn ecosystemen waar dieren zo natuurlijk mogelijk kunnen leven. En daar ging mijn grootste vooroordeel over dierenverzorgers: in Burgers’ Zoo bouwen verzorgers geen band op met de dieren. Ze verzorgen ze uiteraard wel, maar de dieren moeten zich zo natuurlijk mogelijk blijven gedragen. Géén vaste voedertijden dus, geen namen, geen lievelingsdieren, geen contact op die manier. Een eye-opener voor mij!

Wanneer je het in je hebt, zoals Christiaan, is het een prachtig beroep. Geen dag is hetzelfde, vertelt de uiterst sympathieke man. Iedere dag is weer spannend, je weet nooit wat je aantreft. En iedere dag leer je weer wat bij.

Christiaan heeft over de hele wereld al zo’n 400 dierentuinen bezocht. En heus niet alleen om items aan zijn verzameling toe te voegen. Ook om bepaalde dieren te kunnen zien, om bij andere dierenparken te kijken naar hoe zij de ruimte indelen en de dieren verzorgen. De manier waarop Burgers’ Zoo dat doet is nog steeds uniek: alle dieren kunnen er vrij bewegen. Maar over andere dierentuinen zijn ook interessante verhalen te vertellen, zoals de dierentuin in China die hij bezocht en waar geen enkel informatie, anders dan in het Chinees, te verkrijgen was. Hoe via tussenkomst van een dierenarts die wel Engels sprak, hij uiteindelijk zeer goed opgevangen werd en veel van de dierentuinen heeft kunnen zien.

Christiaan vertelt over hoe bijzonder het is om in Burgers’ Bush ’s morgens vroeg rond te lopen en alle vogels te horen fluiten. Er zitten dan ook echt hele bijzondere en mooie vogels. Hoe langer je rond loopt, of eigenlijk, hoe langer je op een plek stijl blijft staan, hoe meer je ziet! Ik ben van plan om een keer mee te gaan met de vroege-vogel-wandeling die er af en toe georganiseerd wordt.

Verder ben ik onder de indruk van de hoeveelheid informatie die Christiaan Luttenberg in zijn hoofd heeft zitten, over Bush & Desert, maar ook over andere dieren. Ik zou waarschijnlijk uren met hem door Bush en door Desert kunnen lopen en dan nog zou hij nog lang niet uitverteld zijn! Dank je, Christiaan, voor dit fijne gesprek!

Het bericht Christaan Luttenberg: over eierdopjes, honderden dierentuinen, Bush & Desert verscheen eerst op .