De wereld is een nieuwe Rembrandt rijker!
Niet gemaakt door Rembrandt zelf, maar door kunsthistorici en computer-deskundigen met behulp van computers, software, data-analyse en een 3D-printer.
En eerlijk is eerlijk: hang het schilderij in deze lijst in een zaal van een museum tussen andere Rembrandt’s en de bezoekers zullen het als een ‘echte’ Rembrandt accepteren. Wat dat betreft is het project ‘Next Rembrandt‘, geïnitieerd door ING, een succes. Want inderdaad we kunnen nu computers nu ook (in dit geval oude) kunst laten ‘creëren’!
Zo werd vanmorgen in galerie Looiersgracht 60 in Amsterdam de nieuwe Rembrandt door Tjitske Benedictus als hoofd Sponsoring van ING (Presenting Partner) en Bas Korsten, Executive Creative Director van het Bureau J.Walter Thompson, de projectleider (concepts) van Next Rembrandt, onthuld:
Het is een bijzonder en ambitieus project van ING om uit te zoeken of je met behulp van data-analyse, computer-berekeningen én ingenieuze 3D-printing tot de creatie van een schilderij in de trant van Rembrandt kunt komen, meer dan 350 jaar na zijn dood. Tjitske Benedictus van ING zegt het zo: “Dit project gaat om het samenbrengen van ons innovatieve karakter en een van onze belangrijkste sponsorships, namelijk die van Nederlandse kunst en cultuur. We willen technologie relevant maken en meer leren over een van Nederlands grootste schilders aller tijden: Rembrandt.”
Om dit mogelijk te maken is Microsoft als ‘Supporting partner’ aangetrokken en zijn voor kennis over Rembrandt ‘Museum Het Rembrandthuis‘, het ‘Mauritshuis‘ en de ‘TU Delft‘ (Joris Dik, Art en Archeology) tot het project toegetreden.
Om tot het resultaat te komen heeft men alle schilderijen van Rembrandt geanalyseerd (ruim 168K onderdelen van zijn schilderijen, de manier waarop portretten werden weergegeven, de techniek, de kleur, het licht, de penseelstreken. Deze gegevens leidde de onderzoekers naar een geheel nieuw portret, gecreëerd door het combineren van de data uit de bestaande portretten van Rembrandt .
Het nieuwe portret in 148 miljoen pixels moest toen nog door middel van een Xerox 3D printer, laag voor laag, tot en ‘echt’ schilderij worden geschilderd.
Het resultaat is verbluffend! Of zoals Ron Karsten het zegt; “Kun je het artistieke DNA van Rembrandt gebruiken om nieuwe kunst te creëren? Het enige wat ik over het resultaat kan zeggen, is dat ik een persoon zie – niet een computerbeeld.”
Let wel, het schilderij is niet gemaakt door een robot die geheel zelfstandig een nieuw portret heeft geschilderd, maar onder leiding van computer-, data-, Rembrandt-deskundigen, stap voor stap tot stand gekomen. De aangelegde dataset en de computer-programma’s waren vervolgens in staat om dit bijna perfecte, met vooral de opvallende Rembrandt’se lichtval, portret in 3D te maken.
Nogmaals: hang het tussen Rembrandt’s en de museum-bezoeker zal het zonder enige twijfel tot het werk van onze grootste kunstenaar rekenen.
Natuurlijk, de bij de onthulling aanwezige deskundigen, (o.a. Joris Dik en David de Witt) kunnen als ze bovenop de aangebrachte verf/inkt gaan kijken natuurlijk direct zien dat dit geen ‘echte’ Rembrandt is.
Maar we moeten niet vergeten dat veruit de meeste museum bezoekers, onder de indruk van Rembrandts werk, de meeste werken kennen uit boeken, of van achter een dranghekje in het Rijksmuseum.
In ieder geval zijn ze niet in staat, en dat is mijns inziens ook niet zo relevant, een echte Rembrandt van een ‘namaak’ (of hoe noemen we dit werk: een ‘artefact’?) te onderscheiden. Zij zien een herkenbare Rembrandt compositie.
En het bijzondere van dit project is dat door data-analyse en met behulp van computers toch iets van het ‘geheim’ van Rembrandt is ontcijferd.
De presentatie van dit met behulp van computers en computer-analyse gemaakte schilderij zal direct een paar discussies gaan uitlokken:
“Kan computer gegenereerde schilderen wel kunst zijn?“. Natuurlijk zou ik zeggen. Kunst hangt natuurlijk niet af van de menselijkheid van de creator, maar van het effect dat het heeft op haar aanschouwers.
“Wie is de auteur van dit werk?” Is hierop wel het normale – wat obsolete auteurswet 1912 – nog wel van toepassing, of beter: relevant?
“Worden in de toekomst onze robots ook kunstenaars?” Ik denk het wel, in ieder geval zou de kunstwereld maar aan de (zelfstandige en eigengereide producties van computers moeten gaan wennen. Er komen vast in de toekomst aparte robot-kunsttentoonstellingen.
Afsluitend: de achtergronden en key-persons van dit project Next Rembrandt vindt je in dit YouTube filmpje:
Het werk zal op enig moment in Amsterdam in een gallery tentoon worden gesteld. Als dat gebeurd zou ik alle Trotse Vaders willen aanraden daar met hun kinderen toch even een kijkje te nemen en dan een discussie te beginnen over de aard van kunst en in hoeverre computers uiteindelijk in staat zullen blijken te zijn artefactische kunst met een hoofdletter “K” te produceren: ontroerend en van grote schoonheid.
